Chụp CT não là gì?

(Chụp CT đầu, CT Scan nội sọ)

CT não là một thủ thuật chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn sử dụng các phép đo tia X đặc biệt để tạo ra hình ảnh ngang hoặc dọc (thường được gọi là các lát cắt) của não. Chụp CT não có thể cung cấp nhiều thông tin chi tiết hơn về mô não và cấu trúc não so với chụp X-quang tiêu chuẩn của đầu, do đó cung cấp nhiều dữ liệu hơn liên quan đến chấn thương và / hoặc bệnh của não.

Trong quá trình chụp CT não, chùm tia X di chuyển theo vòng tròn xung quanh cơ thể, cho phép có nhiều góc nhìn khác nhau về não. Thông tin tia X được gửi đến một máy tính diễn giải dữ liệu tia X và hiển thị nó ở dạng hai chiều (2D) trên màn hình.

Chụp CT não có thể được thực hiện có hoặc không có “thuốc cản quang”. Chất cản quang dùng để chỉ một chất được dùng bằng miệng hoặc tiêm vào đường truyền tĩnh mạch (IV) làm cho cơ quan hoặc mô cụ thể đang được nghiên cứu được nhìn thấy rõ ràng hơn. Kiểm tra độ tương phản có thể yêu cầu bạn nhịn ăn trong một khoảng thời gian nhất định trước khi làm thủ thuật. Bác sĩ của bạn sẽ thông báo cho bạn về điều này trước khi làm thủ thuật.

Các thủ tục liên quan khác có thể được sử dụng để chẩn đoán rối loạn não bao gồm chụp X-quang , chụp cộng hưởng từ (MRI) não , chụp cắt lớp phát xạ positron (PET) của não và chụp động mạch não .

Chức năng của não là gì?

Là một phần của hệ thống thần kinh trung ương (CNS), não là cơ quan quan trọng kiểm soát suy nghĩ, trí nhớ, cảm xúc, xúc giác, kỹ năng vận động, thị giác, hô hấp, nhiệt độ, cảm giác đói và mọi quá trình điều chỉnh cơ thể chúng ta.

Các phần khác nhau của não là gì?

Bộ não có thể được chia thành đại não, thân não và tiểu não:

• Ngũ cốc. Đại não (não trên hoặc não trước) bao gồm bán cầu não phải và trái. Các chức năng của đại não bao gồm: bắt đầu chuyển động, phối hợp chuyển động, nhiệt độ, xúc giác, thị giác, thính giác, phán đoán, suy luận, giải quyết vấn đề, cảm xúc và học tập.
• Thân não. Thân não (đường giữa hoặc não giữa) bao gồm não giữa, các pons và tủy. Các chức năng của khu vực này bao gồm: chuyển động của mắt và miệng, chuyển tiếp các thông điệp cảm giác (nóng, đau, ồn ào, v.v.), đói, hô hấp, ý thức, chức năng tim, nhiệt độ cơ thể, chuyển động cơ không tự chủ, hắt hơi, ho, nôn, và nuốt nước bọt.
• Tiểu não. Tiểu não (giai đoạn sau hoặc não sau) nằm ở phía sau đầu. Chức năng của nó là phối hợp các chuyển động cơ tự nguyện và duy trì tư thế, thăng bằng và trạng thái cân bằng.

Cụ thể hơn, các phần khác của não bao gồm:

• Cầu não. Một phần sâu của não, nằm trong thân não, các pons chứa nhiều vùng kiểm soát các chuyển động của mắt và mặt, cảm giác trên khuôn mặt, thính giác và trạng thái cân bằng.
• Tủy đồ. Phần thấp nhất của thân não, tủy là phần quan trọng nhất của toàn bộ não và chứa các trung tâm điều khiển quan trọng cho tim và phổi.
• Tủy sống. Một bó lớn các sợi thần kinh nằm ở phía sau kéo dài từ đáy não đến lưng dưới, tủy sống mang các thông điệp đến và đi từ não và phần còn lại của cơ thể.
• Thùy trán. Phần não lớn nhất nằm ở phía trước của đầu, thùy trán có liên quan đến các đặc điểm tính cách và chuyển động.
• Thùy đỉnh. Phần giữa của não, thùy đỉnh giúp một người xác định các đối tượng và hiểu các mối quan hệ không gian (nơi cơ thể của một người được so sánh với các đối tượng xung quanh người đó). Thùy đỉnh cũng tham gia vào việc giải thích cảm giác đau và cảm ứng trên cơ thể.
• Thùy chẩm. Thùy chẩm là phần sau của não có liên quan đến thị giác.
• Thùy thái dương. Các bên của não, các thùy thái dương này có liên quan đến trí nhớ, lời nói và khứu giác.

Những lý do để chụp CT não là gì?

CT não có thể được thực hiện để đánh giá não về khối u và các tổn thương khác, chấn thương, chảy máu nội sọ, dị tật cấu trúc (ví dụ: não úng thủy , nhiễm trùng, chức năng não hoặc các tình trạng khác), đặc biệt khi khám một loại khác (ví dụ: X- tia hoặc khám sức khỏe) không có kết quả.

CT não cũng có thể được sử dụng để đánh giá tác động của việc điều trị đối với khối u não và phát hiện các cục máu đông trong não có thể là nguyên nhân gây ra đột quỵ . Một công dụng khác của CT não là cung cấp hướng dẫn phẫu thuật não hoặc sinh thiết mô não.

Có thể có những lý do khác để bác sĩ đề nghị chụp CT não.

Những rủi ro khi chụp CT não là gì?

Bạn có thể muốn hỏi bác sĩ về lượng bức xạ được sử dụng trong quá trình chụp CT não và những rủi ro liên quan đến tình huống cụ thể của bạn. Bạn nên ghi lại tiền sử tiếp xúc với bức xạ trong quá khứ, chẳng hạn như chụp CT trước đó và các loại chụp X-quang khác để có thể thông báo cho bác sĩ. Rủi ro liên quan đến tiếp xúc với bức xạ có thể liên quan đến số lần kiểm tra và / hoặc điều trị bằng tia X tích lũy trong một thời gian dài.

Để bảo vệ sức khỏe của bạn, hãy xem xét các biện pháp phòng ngừa sau đây trước khi lên lịch chụp CT não:

• Mang thai : Nếu bạn đang mang thai hoặc nghi ngờ rằng bạn có thể mang thai, bạn nên thông báo cho bác sĩ của bạn. Tiếp xúc với bức xạ trong thai kỳ có thể dẫn đến dị tật bẩm sinh. Nếu cần thiết bạn phải chụp CT não, các biện pháp phòng ngừa đặc biệt sẽ được thực hiện để giảm thiểu bức xạ tiếp xúc với thai nhi. Phương tiện truyền thông tương phản:Nếu phương tiện tương phản được sử dụng trong khi chụp CT não, bệnh nhân có thể phát triển phản ứng dị ứng với phương tiện đó. Một số bệnh nhân không nên có phương tiện cản quang dựa trên i-ốt. Những bệnh nhân dị ứng hoặc mẫn cảm với thuốc cần thông báo cho bác sĩ. Khi lên lịch chụp CT não, bạn nên thông báo cho đại diện trung tâm tiếp cận nếu bạn có phản ứng dị ứng với bất kỳ chất cản quang nào hoặc nếu bạn bị suy thận hoặc các vấn đề về thận khác. Thuốc cản quang IV sẽ không được sử dụng nếu bạn đã từng bị phản ứng nặng hoặc phản vệ với bất kỳ phương tiện cản quang nào trong quá khứ. Bạn có thể được thực hiện quét mà không cần phương tiện tương phản hoặc có một cuộc kiểm tra hình ảnh thay thế. . Dị ứng hải sản được báo cáo không được coi là chống chỉ định đối với thuốc cản quang có i-ốt.
• Bệnh tiểu đường: Bệnh nhân đang dùng thuốc tiểu đường metformin (Glucophage) nên thông báo cho bác sĩ của họ trước khi tiêm thuốc cản quang qua đường tĩnh mạch vì nó có thể gây ra một tình trạng hiếm gặp gọi là nhiễm toan chuyển hóa. Nếu bạn dùng metformin, bạn sẽ được yêu cầu ngừng dùng tại thời điểm làm thủ thuật và đợi 48 giờ sau khi làm thủ thuật trước khi bắt đầu lại thuốc này. Bạn có thể phải xét nghiệm máu để kiểm tra chức năng thận trước khi bạn có thể tiếp tục dùng metformin.

Có thể có những rủi ro khác tùy thuộc vào tình trạng bệnh cụ thể của bạn. Hãy chắc chắn để thảo luận về bất kỳ mối quan tâm nào với bác sĩ của bạn trước khi làm thủ thuật.

Làm cách nào để chuẩn bị cho việc chụp CT não?

Nếu bạn đang chụp cắt lớp vi tính động mạch (CTA) , bạn sẽ được hướng dẫn cụ thể khi đến hẹn. Các hướng dẫn sau đây sẽ giúp bạn chuẩn bị cho CT não của bạn:

• Quần áo : Bạn có thể được yêu cầu thay áo choàng bệnh nhân. Nếu vậy, một chiếc áo choàng sẽ được cung cấp cho bạn. Vui lòng tháo tất cả các chiếc khuyên và để lại tất cả đồ trang sức và vật có giá trị ở nhà.
• Phương tiện cản quang: Bạn sẽ được yêu cầu ký vào một mẫu đơn đồng ý nêu chi tiết các rủi ro và tác dụng phụ liên quan đến phương tiện tương phản được tiêm qua một ống nhỏ đặt trong tĩnh mạch được gọi là đường truyền tĩnh mạch (IV). Loại hình chụp CT não phổ biến nhất với thuốc cản quang là nghiên cứu đối quang kép sẽ yêu cầu bạn uống một loại thuốc cản quang trước khi bắt đầu khám cùng với thuốc cản quang IV. Nếu trước đây bạn có các phản ứng nhẹ đến trung bình, bạn có thể cần phải dùng thuốc trước khi chụp CT não.
• Đồ ăn thức uống : Nếu bác sĩ yêu cầu chụp CT não không có thuốc cản quang, bạn có thể ăn, uống và uống thuốc theo chỉ định của mình trước khi khám. Nếu bác sĩ yêu cầu chụp CT não có thuốc cản quang, đừng ăn bất cứ thứ gì ba giờ trước khi chụp CT não. Bạn được khuyến khích uống nước trong.
• Bệnh nhân tiểu đường : Bệnh nhân tiểu đường nên ăn bữa sáng nhẹ hoặc bữa trưa ba giờ trước khi quét theo lịch trình. Tùy thuộc vào thuốc uống điều trị bệnh tiểu đường, bạn có thể được yêu cầu ngừng sử dụng thuốc trong 48 giờ sau khi chụp CT não. Nếu bạn chụp CT với X quang Johns Hopkins, các hướng dẫn chi tiết sẽ được cung cấp sau khi khám.
• Dùng thuốc : Tất cả bệnh nhân có thể dùng thuốc theo chỉ định của họ như bình thường, trừ khi có chỉ định khác.

Dựa trên tình trạng bệnh của bạn, bác sĩ có thể yêu cầu các bước cụ thể khác để chuẩn bị CT não.

Điều gì xảy ra khi chụp CT não?

Chụp CT não có thể được thực hiện trên cơ sở bệnh nhân ngoại trú hoặc trong thời gian nằm viện của bạn. Các thủ tục có thể khác nhau tùy thuộc vào tình trạng của bạn và thực hành của bác sĩ.

Nói chung, chụp CT não bao gồm các bước sau:

• Nếu bạn thực hiện một thủ thuật với chất cản quang, một đường truyền IV sẽ được bắt đầu ở tay hoặc cánh tay để tiêm chất cản quang. Đối với thuốc cản quang đường uống, bạn sẽ được cung cấp một chế phẩm thuốc cản quang dạng lỏng để nuốt.
• Bạn sẽ nằm trên một bàn quét trượt vào một lỗ lớn, hình tròn của máy quét. Gối và dây đai có thể được sử dụng để ngăn di chuyển trong quá trình phẫu thuật.
• Kỹ thuật viên sẽ ở trong một phòng khác, nơi đặt các bộ điều khiển máy quét. Tuy nhiên, bạn sẽ thường xuyên nhìn thấy nhà công nghệ qua cửa sổ. Loa bên trong máy quét sẽ cho phép giao tiếp hai chiều giữa kỹ thuật viên và bệnh nhân. Bạn có thể có một nút gọi để bạn có thể cho kỹ thuật viên biết nếu bạn có bất kỳ vấn đề nào trong quá trình thực hiện. Kỹ thuật viên sẽ theo dõi bạn mọi lúc và sẽ liên lạc thường xuyên.
• Khi máy quét bắt đầu quay xung quanh bạn, tia X sẽ đi qua cơ thể trong một khoảng thời gian ngắn. Bạn sẽ nghe thấy tiếng lách cách, đó là điều bình thường.
• Các tia X được hấp thụ bởi các mô của cơ thể sẽ được máy quét phát hiện và truyền đến máy tính. Máy tính sẽ chuyển thông tin thành hình ảnh để bác sĩ X quang giải thích.
• Bạn phải giữ yên trong suốt quá trình này. Bạn có thể được yêu cầu nín thở vào nhiều thời điểm khác nhau trong quá trình thực hiện.
• Nếu phương tiện tương phản được sử dụng cho thủ thuật của bạn, bạn có thể cảm thấy một số tác động khi phương tiện được tiêm vào đường truyền tĩnh mạch. Những tác dụng này bao gồm cảm giác đỏ bừng, có vị mặn hoặc kim loại trong miệng, đau đầu ngắn hoặc buồn nôn và / hoặc nôn. Những hiệu ứng này thường kéo dài trong một vài khoảnh khắc.
• Bạn nên thông báo cho kỹ thuật viên nếu bạn cảm thấy khó thở, đổ mồ hôi, tê hoặc tim đập nhanh.
• Khi thủ tục đã hoàn tất, bạn sẽ được đưa ra khỏi máy quét.
• Nếu một dòng IV đã được chèn để sử dụng thuốc cản quang, thì dòng đó sẽ bị xóa.

Mặc dù bản thân CT não không gây đau đớn, nhưng việc phải nằm yên trong suốt thời gian thực hiện thủ thuật có thể gây ra một số khó chịu hoặc đau đớn, đặc biệt là trong trường hợp chấn thương hoặc thủ thuật xâm lấn gần đây (ví dụ: phẫu thuật). Kỹ thuật viên sẽ sử dụng tất cả các biện pháp thoải mái có thể và hoàn thành quy trình nhanh nhất có thể để giảm thiểu bất kỳ sự khó chịu hoặc đau đớn nào.

Điều gì xảy ra sau khi chụp CT não?

Nếu phương tiện tương phản được sử dụng trong quá trình chụp CT não, bạn có thể được theo dõi trong một khoảng thời gian để kiểm tra bất kỳ tác dụng phụ hoặc phản ứng nào với phương tiện tương phản. Thông báo cho bác sĩ X quang của bạn hoặc nếu bạn cảm thấy ngứa, sưng tấy, phát ban hoặc khó thở. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ cơn đau, mẩn đỏ và / hoặc sưng tấy nào tại vị trí IV sau khi bạn trở về nhà sau thủ thuật của mình, bạn nên thông báo cho bác sĩ vì điều này có thể cho thấy nhiễm trùng hoặc loại phản ứng khác.

Nếu không, không có loại chăm sóc đặc biệt nào được yêu cầu sau khi chụp CT não. Hầu hết bệnh nhân được phép tiếp tục chế độ ăn uống và sinh hoạt bình thường. Bác sĩ có thể cung cấp các hướng dẫn bổ sung hoặc thay thế sau thủ thuật, tùy thuộc vào tình huống cụ thể của bạn.