Độc tố botulinum (AX) là một chất độc thần kinh có chứa protein phân tử cao được tạo ra bởi độc tố botulinum trong tự nhiên.
Độc tố này có nguồn gốc từ vi khuẩn Clostridium botulinum, có thể gây ngộ độc thịt . Độc tố botulinum nguyên chất là chất độc nhất được biết đến. Với 4 gam độc tố botulinum bột không pha loãng – đủ để giết chết 100 triệu người.
Tính chất hóa lý của botulinum
Kể từ khi các tinh thể độc tố được phân lập từ Clostridium botulinum vào năm 1964, người ta đã thu được 7 loại độc tố (A, B, C, D, E, F và G). Các loại độc tố chính có thể gây ngộ độc cho con người là A, B và E trong số đó. Loại A có ý nghĩa kịch độc. Loại A độc tố tinh thể là một đơn protein bao gồm 19 amino acid với trọng lượng phân tử 900-1.200.000. các cấu trúc hóa học là hiện chưa rõ ràng. Độc tố botulinum thường tồn tại ở dạng phức hợp bao gồm độc tố thần kinh và hemagglutinin.
Sản phẩm tinh khiết của botulinum toxin loại A là dạng bột kết tinh màu trắng, dễ tan trong nước, nhưng kém ổn định. Bị phân huỷ bởi nhiệt, lực cơ học và oxy. Chất độc dạng bột có thể lưu giữ lâu mà không bị mất hoạt tính. Nói chung, độc tính của thức ăn và nước uống bị nhiễm độc tố botulinum có thể duy trì trong vài ngày, thậm chí cả tuần. nhiễm độc qua đường tiêu hóa.
Liều gây chết của khí dung độc tố botulinum loại A đối với người là 0,3μg, LCt50 là 0,1 ～ 0,5mg. phút / m3, liều gây chết khi tiêm tĩnh mạch là 0,15 ～ 0,3μg và liều gây chết khi uống là 8 ～ 10μg Giá trị độc tính LD50 của chuột vào khoảng 3 × 10–5 ~ 3 × 10–4μg. Các cuộc kiểm tra thực địa cho thấy, do áp dụng phương pháp quy mô lớn chưa được giải quyết nên tác dụng gây chết người của chất độc botulinum qua đường hô hấp không lớn hơn chất độc thần kinh tương đương.
Hiện nay, con đường nhiễm độc chủ yếu là nhiễm vào thức ăn, nguồn nước qua đường tiêu hóa. Thông thường nó bị ngộ độc do ăn phải thịt và đồ hộp bị nhiễm độc tố botulinum, tỷ lệ tử vong khoảng 25-50%.
Biểu hiện lâm sàng khi bị ngộ độc Botulinum
Độc tố botulinum được hấp thụ và gây độc qua đường tiêu hóa. Nói chung, sau thời gian ủ bệnh từ 12 đến 72 giờ , các triệu chứng ngộ độc toàn thân bắt đầu xuất hiện .
Các triệu chứng ban đầu bao gồm buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy , sau đó là đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, suy nhược và các đặc điểm quan trọng của ngộ độc là rối loạn thị giác: nhìn đôi , lác , giãn đồng tử , mờ mắt và kèm theo rung giật nhãn cầu . Đây là hậu quả của liệt của các cơ bên trong và bên ngoài mắt.
Bệnh nhân nặng khó nuốt, khó nhai , nói, thở , bài tiết đờm dãi, khó ngóc đầu lên, mất điều hòa, … còn ý thức rõ ràng. Khi các triệu chứng tiếp tục phát triển, khó thở tiến triển và liệt cơ toàn thân sẽ xuất hiện. Sau đó, mạch tăng, huyết áp giảm, co giật trong thời gian ngắn, mất ý thức và cuối cùng tử vong do suy hô hấp, suy tim hoặc viêm phổi thứ phát.
Nhiễm độc do hít phải qua đường hô hấp, và các triệu chứng chung phát triển nhanh chóng và nghiêm trọng. Các triệu chứng lâm sàng khi bị nhiễm độc tố botulinum thay đổi theo liều lượng của độc tố botulinum. Bệnh nhân hồi phục chậm, suy giảm thị lực. Quá trình phục hồi diễn ra cực kỳ chậm, đôi khi mất vài tháng.
Điều trị khi nhiễm độc Botulinum
Botulinum antitoxin có tác dụng đặc hiệu đối với bệnh này và phải tiêm càng sớm càng tốt, tùy theo mức độ nhiễm độc. Có thể tiêm bắp từ 10.000 đến 20.000 đơn vị nếu cần thiết.
Gây nôn, rửa dạ dày , thông tiểu, và thụt tháo càng sớm càng tốt để tống chất độc chưa hấp thu ra ngoài.
Tiêm bắp hoặc tiêm dưới da kịp thời các chế phẩm neostigmine, acetylcholine, pilocarpine và calci, … có thể làm giảm rõ rệt các triệu chứng ngộ độc, khó thở, thở oxy và hô hấp nhân tạo , nếu cần, có thể mở khí quản.
Bệnh nhân khó nuốt nên được cho ăn qua đường mũi hoặc truyền tĩnh mạch nước muối dextrose, và dùng kháng sinh thích hợp khi bị nhiễm trùng thứ phát như viêm phổi. Người bệnh phải nằm tại giường, giữ ấm, điều dưỡng tăng cường chăm sóc.
Trên đây là những chia sẻ về độc tố Botulinum từ phòng khám Đông y Gia Khương. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào cần giải đáp, vui lòng để lại câu hỏi trong phần bình luận hoặc liên hệ với chúng tối.